آداب و رسوم مردم افغانستان در ماه رمضان و عید فطر در گفتگو با نماینده مجمع جهانی اهل بیت(ع) در این کشور
نماینده مجمع جهانی اهل بیت(ع) در افغانستان اظهار داشت: از سنت های مردم افغانستان در ماه رمضان این است که همدیگر را برای افطاری دعوت می کنند، ختم قرآن می گیرند و قرآن تلاوت می کنند؛ کمتر خانه ای وجود دارد که در آن ختم و تلاوت قرآن نباشد.
به گزارش پایگاه رسمی اطلاع‌رسانی مجمع جهانی اهل بیت(ع) ـ ماه مبارک رمضان در گوشه و کنار کشور با آداب و رسوم گوناگون برگزار می‌شود. ماه مبارک رمضان در افغانستان همانند سایر کشورهای اسلامی به گرمی استقبال می شود، روزه داران در این ماه بیشتر به خواندن قرآن، عبادت در مسجد و شب زنده داری بویژه در شب های قدر می پردازند.
نماینده مجمع جهانی اهل بیت(ع) در افغانستان و رئیس مجمع محبان اهل‌بیت (ع) این کشور در گفتگو با خبرنگار ابنا درباره آداب و رسوم مردم مسلمان افغانستان در ماه رمضان گفته است.
متن کامل مصاحبه با حجت الاسلام و المسلمین «سید حسین عالمی بلخی» به شرح زیر است:
ابنا ـ سنت های ماه مبارک رمضان در بین مردم افغانستان چیست؟
ـ در ابتدای ماه مبارک رمضان مردم افغانستان بسیار مقیّد هستند که هلال را رویت کنند. استهلال یکی از سنّت های قدیمی در افغانستان است که در شهرها، روستاها و ... یک یا دو شب قبل از رمضان، یعنی شبی که احتمال دارد ماه دیده شود، شیعه و سنی روی قله کوه ها می روند تا هلال ماه را ببینند. دولت، مذهب اهل تسنن را به رسمیت می شناسد و آنان نیز برای تثبت اول ماه مبارک رمضان کمیته استهلال جداگانه دارند. استهلال در افغانستان بسیار جدی است و مردم برای این کار تلاش می کنند.
از سنت های مردم افغانستان در ماه رمضان این است که همدیگر را برای افطاری دعوت می کنند، ختم قرآن می گیرند و قرآن تلاوت می کنند؛ کمتر خانه ای وجود دارد که در آن ختم و تلاوت قرآن نباشد.
افطاری دادن برای فقرا، ایتام، همسایگان و ... یکی از سنّت هایی است که مردم افغانستان به صورت جدّی دنبال می کنند. مطالبی که عرض می کنم فرقی بین شیعه و سنّی ندارد.
تشیع برای شب های قدر، شب های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم را احیاء می گیرند، نذر می کنند، و برای سحری غذا تهیه می کنند. اکثر مساجد شیعیان برای شب های قدر سحری تهیه می کنند، دعای جوشن کبیر می خوانند، صد رکعت نماز می خوانند و ... اینها از جمله آدابی است که شیعیان در شبهای قدر انجام می دهند. یک نفر از علما منبر می رود و وعظ و نصیحت می کند، قرآن بالای سر می گیرند و اعمالی که در مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی رحمه الله علیه برای شب های قدر آمده را انجام می دهند.
شیعیان می گویند یکی از این سه شب، قرآن نازل شده است، لذا این سه شب را تجلیل می کنند. همچنین ضربت خوردن و شهادت حضرت علی علیه السلام در شب های نوزده و بیست و یک رمضان، جلوه خاصی دارد و مردم عزاداری می کنند. امّا دیدگاه اهل سنت درباره شب های قدر با تشیع متفاوت است، آنها بر اساس روایات مشهور و معتبری که دارند، معتقدند شب قدر، شب بیست و هفت رمضان است، آنها در شب بیست و هفتم رمضان برنامه های خاصی دارند؛ بعضی ها احیاء می گیرند البته خیلی مقیّد به احیاء نیستند ولی برنامه های دیگری دارند. اهل سنت در شبهای ماه رمضان بعد از نماز مغرب و عشاء به مساجد می روند و نماز تراویح می خوانند؛ ظاهراً دو یا سه نوع نمازه تراویح دارند که یکی از آنها این است که در مجموع ماه مبارک رمضان از ابتدا تا انتها، قرآن را باید در نماز ختم کنند. یعنی امام جماعت باید حافظ قرآن باشد و در نماز هر شب باید یک جزء قرآن را بخواند؛ گاهی بیشتر می خوانند تا زودتر ختم شود.
ابنا: در ماه رمضان مردم مسلمان افغانستان خوراکی های مخصوصی دارند؟
ـ خرما یکی از خوراکی های اصلی برای افطاری است، ابتدا که اذان گفته می شود خرما، زولبیا و بامیه می خورند.
ابنا: علما و روحانیون در ایّام ماه مبارک مشغول تبلیغ هستند؟
ـ بله مثل ایران علما و روحانیون در شهرها و روستاهای مختلف به تبلیغ مشغول هستند.
ابنا: سنّت های مردم افغانستان در عید فطر چیست؟
ـ همچنان که در ابتدای ماه مبارک رمضان بحث استهلال مطرح است، در پایان ماه مبارک و رویت اول ماه شوال هم استهلال وجود دارد و مردم کوشش می کنند تا ماه شوال را ببیند. براساس مبانی فقهی که در ارتباط با رویت هلال وجود دارد، روزِ عید شیعیان و اهل سنت در افغانستان اغلب متفاوت است. اولِ رمضان هم همین طور است و اکثراً اهل سنت رمضان را زودتر اعلام می کنند و عیدشان هم زودتر اعلام می شود، و اعلام ماه رمضان و عید شیعیان با تأخیر است، ولی امسال الحمدالله اول رمضان را همه یک روز اعلام کردند؛ نه تنها در افغانستان بلکه در سراسر کشورهای اسلامی اول ماه رمضان یک روز شد، امیدواریم اعلام عید هم این گونه باشد.
مردم افغانستان به خاطر عید فطر سه روز تعطیل هستند. در روز اول، مردم نماز عید می خوانند که براساس احکام شرعی و فقهی نماز عید تشیع و تسنن متفاوت است، البته آنها خواندن نماز عید فطر را واجب می دانند اما ما در زمان غیبت مستحب می دانیم. روز عید رفت و آمد و صله رحم بین خانواده ها انجام می گیرد تا از حال همدیگر خبر بگیرند. در ابتدا نزد خانواده هایی می روند که یکی از اعضای آن خانواده فوت کرده و یا شهید شده باشد؛ به صورت فردی یا دسته جمعی به منزل خانواده های عزادار می روند، به آنها تسلیت گفته و عید فطر را تبریک می گویند. همچنین جوانان به خانه بزرگترها و افراد مسن می روند و در مدت سه روز عید، رفت آمدها ادامه دارد. به عبارت دیگر صله رحم "کما هو حقه" در افغانستان در روزهای عید انجام می شود.
ابنا: دیدن علما هم می روند؟
ـ بله جوانان به دیدن علما می روند. مردم مسلمان افغانستان در روز عید، لباس خوب می پوشند؛ سعی می کنند لباس نو بپوشند، امّا اگر لباس نو نداشته باشند لباس خود را می شویند و تمیز می کنند تا پاک و مصفا باشد؛ خودشان را آراسته و معطر می کنند و برای دید و بازدید شیرینی تهیه می کنند.
ابنا: روز عید، شیرینی مخصوص دارد؟
ـ کیک، کلوچه و پسته و بادام تهیه می کنند و در خانه همدیگر می خورند. همدیگر را دعوت می کنند و در روزهای عید فطر میهمانی می دهند. البته در عید قربان، مسئله قربانی هست ولی در عید فطر این موضوع نیست. یکی از کارهایی که مسلمانان در روز عید فطر انجام می دهند، پرداخت زکات فطره به فقرا و مستمندان است. همه در همان روز عید باید زکات فطریه را پرداخت کنند البته بعضی قبل از عید به افراد مستمند قرض می دهند و روز عید حساب می کنند. برخی موسسات زکات فطره را جمع و در مصارف معینی مصرف کنند.
ابنا: در ایران طبق آمار در ایام ماه رمضان، به دلیل فضای معنوی ایام ماه مبارک، آمار جرم و جنایت پایین می آید. افغانستان هم همینطور است؟
ـ بله همه کشورهای مسلمان از جمله افغانستان هم اینگونه است؛ وقتی که مسلمانان وارد فضای معنوی رمضان می شوند کوشش می کنند تا گناه انجام ندهند و ماه مبارک تأثیر روحی خود را می گذارد. در افغانستان هم آمار جرائم و تخلفات در ماه رمضان کاهش پیدا می کند.
ابنا: ممنون و متشکرم از اینکه وقت گرانقدر خود را در اختیار ما گذاشتید.
منبع: خبرگزاری اهل‌بیت(ع) - ابنا
نماینده مجمع جهانی اهل بیت(ع) در افغانستان اظهار داشت: از سنت های مردم افغانستان در ماه رمضان این است که همدیگر را برای افطاری دعوت می کنند، ختم قرآن می گیرند و قرآن تلاوت می کنند؛ کمتر خانه ای وجود دارد که در آن ختم و تلاوت قرآن نباشد.
به گزارش پایگاه رسمی اطلاع‌رسانی مجمع جهانی اهل بیت(ع) ـ ماه مبارک رمضان در گوشه و کنار کشور با آداب و رسوم گوناگون برگزار می‌شود. ماه مبارک رمضان در افغانستان همانند سایر کشورهای اسلامی به گرمی استقبال می شود، روزه داران در این ماه بیشتر به خواندن قرآن، عبادت در مسجد و شب زنده داری بویژه در شب های قدر می پردازند.
نماینده مجمع جهانی اهل بیت(ع) در افغانستان و رئیس مجمع محبان اهل‌بیت (ع) این کشور در گفتگو با خبرنگار ابنا درباره آداب و رسوم مردم مسلمان افغانستان در ماه رمضان گفته است.
متن کامل مصاحبه با حجت الاسلام و المسلمین «سید حسین عالمی بلخی» به شرح زیر است:
ابنا ـ سنت های ماه مبارک رمضان در بین مردم افغانستان چیست؟
ـ در ابتدای ماه مبارک رمضان مردم افغانستان بسیار مقیّد هستند که هلال را رویت کنند. استهلال یکی از سنّت های قدیمی در افغانستان است که در شهرها، روستاها و ... یک یا دو شب قبل از رمضان، یعنی شبی که احتمال دارد ماه دیده شود، شیعه و سنی روی قله کوه ها می روند تا هلال ماه را ببینند. دولت، مذهب اهل تسنن را به رسمیت می شناسد و آنان نیز برای تثبت اول ماه مبارک رمضان کمیته استهلال جداگانه دارند. استهلال در افغانستان بسیار جدی است و مردم برای این کار تلاش می کنند.
از سنت های مردم افغانستان در ماه رمضان این است که همدیگر را برای افطاری دعوت می کنند، ختم قرآن می گیرند و قرآن تلاوت می کنند؛ کمتر خانه ای وجود دارد که در آن ختم و تلاوت قرآن نباشد.
افطاری دادن برای فقرا، ایتام، همسایگان و ... یکی از سنّت هایی است که مردم افغانستان به صورت جدّی دنبال می کنند. مطالبی که عرض می کنم فرقی بین شیعه و سنّی ندارد.
تشیع برای شب های قدر، شب های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم را احیاء می گیرند، نذر می کنند، و برای سحری غذا تهیه می کنند. اکثر مساجد شیعیان برای شب های قدر سحری تهیه می کنند، دعای جوشن کبیر می خوانند، صد رکعت نماز می خوانند و ... اینها از جمله آدابی است که شیعیان در شبهای قدر انجام می دهند. یک نفر از علما منبر می رود و وعظ و نصیحت می کند، قرآن بالای سر می گیرند و اعمالی که در مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی رحمه الله علیه برای شب های قدر آمده را انجام می دهند.
شیعیان می گویند یکی از این سه شب، قرآن نازل شده است، لذا این سه شب را تجلیل می کنند. همچنین ضربت خوردن و شهادت حضرت علی علیه السلام در شب های نوزده و بیست و یک رمضان، جلوه خاصی دارد و مردم عزاداری می کنند. امّا دیدگاه اهل سنت درباره شب های قدر با تشیع متفاوت است، آنها بر اساس روایات مشهور و معتبری که دارند، معتقدند شب قدر، شب بیست و هفت رمضان است، آنها در شب بیست و هفتم رمضان برنامه های خاصی دارند؛ بعضی ها احیاء می گیرند البته خیلی مقیّد به احیاء نیستند ولی برنامه های دیگری دارند. اهل سنت در شبهای ماه رمضان بعد از نماز مغرب و عشاء به مساجد می روند و نماز تراویح می خوانند؛ ظاهراً دو یا سه نوع نمازه تراویح دارند که یکی از آنها این است که در مجموع ماه مبارک رمضان از ابتدا تا انتها، قرآن را باید در نماز ختم کنند. یعنی امام جماعت باید حافظ قرآن باشد و در نماز هر شب باید یک جزء قرآن را بخواند؛ گاهی بیشتر می خوانند تا زودتر ختم شود.
ابنا: در ماه رمضان مردم مسلمان افغانستان خوراکی های مخصوصی دارند؟
ـ خرما یکی از خوراکی های اصلی برای افطاری است، ابتدا که اذان گفته می شود خرما، زولبیا و بامیه می خورند.
ابنا: علما و روحانیون در ایّام ماه مبارک مشغول تبلیغ هستند؟
ـ بله مثل ایران علما و روحانیون در شهرها و روستاهای مختلف به تبلیغ مشغول هستند.
ابنا: سنّت های مردم افغانستان در عید فطر چیست؟
ـ همچنان که در ابتدای ماه مبارک رمضان بحث استهلال مطرح است، در پایان ماه مبارک و رویت اول ماه شوال هم استهلال وجود دارد و مردم کوشش می کنند تا ماه شوال را ببیند. براساس مبانی فقهی که در ارتباط با رویت هلال وجود دارد، روزِ عید شیعیان و اهل سنت در افغانستان اغلب متفاوت است. اولِ رمضان هم همین طور است و اکثراً اهل سنت رمضان را زودتر اعلام می کنند و عیدشان هم زودتر اعلام می شود، و اعلام ماه رمضان و عید شیعیان با تأخیر است، ولی امسال الحمدالله اول رمضان را همه یک روز اعلام کردند؛ نه تنها در افغانستان بلکه در سراسر کشورهای اسلامی اول ماه رمضان یک روز شد، امیدواریم اعلام عید هم این گونه باشد.
مردم افغانستان به خاطر عید فطر سه روز تعطیل هستند. در روز اول، مردم نماز عید می خوانند که براساس احکام شرعی و فقهی نماز عید تشیع و تسنن متفاوت است، البته آنها خواندن نماز عید فطر را واجب می دانند اما ما در زمان غیبت مستحب می دانیم. روز عید رفت و آمد و صله رحم بین خانواده ها انجام می گیرد تا از حال همدیگر خبر بگیرند. در ابتدا نزد خانواده هایی می روند که یکی از اعضای آن خانواده فوت کرده و یا شهید شده باشد؛ به صورت فردی یا دسته جمعی به منزل خانواده های عزادار می روند، به آنها تسلیت گفته و عید فطر را تبریک می گویند. همچنین جوانان به خانه بزرگترها و افراد مسن می روند و در مدت سه روز عید، رفت آمدها ادامه دارد. به عبارت دیگر صله رحم "کما هو حقه" در افغانستان در روزهای عید انجام می شود.
ابنا: دیدن علما هم می روند؟
ـ بله جوانان به دیدن علما می روند. مردم مسلمان افغانستان در روز عید، لباس خوب می پوشند؛ سعی می کنند لباس نو بپوشند، امّا اگر لباس نو نداشته باشند لباس خود را می شویند و تمیز می کنند تا پاک و مصفا باشد؛ خودشان را آراسته و معطر می کنند و برای دید و بازدید شیرینی تهیه می کنند.
ابنا: روز عید، شیرینی مخصوص دارد؟
ـ کیک، کلوچه و پسته و بادام تهیه می کنند و در خانه همدیگر می خورند. همدیگر را دعوت می کنند و در روزهای عید فطر میهمانی می دهند. البته در عید قربان، مسئله قربانی هست ولی در عید فطر این موضوع نیست. یکی از کارهایی که مسلمانان در روز عید فطر انجام می دهند، پرداخت زکات فطره به فقرا و مستمندان است. همه در همان روز عید باید زکات فطریه را پرداخت کنند البته بعضی قبل از عید به افراد مستمند قرض می دهند و روز عید حساب می کنند. برخی موسسات زکات فطره را جمع و در مصارف معینی مصرف کنند.
ابنا: در ایران طبق آمار در ایام ماه رمضان، به دلیل فضای معنوی ایام ماه مبارک، آمار جرم و جنایت پایین می آید. افغانستان هم همینطور است؟
ـ بله همه کشورهای مسلمان از جمله افغانستان هم اینگونه است؛ وقتی که مسلمانان وارد فضای معنوی رمضان می شوند کوشش می کنند تا گناه انجام ندهند و ماه مبارک تأثیر روحی خود را می گذارد. در افغانستان هم آمار جرائم و تخلفات در ماه رمضان کاهش پیدا می کند.
ابنا: ممنون و متشکرم از اینکه وقت گرانقدر خود را در اختیار ما گذاشتید.
منبع: خبرگزاری اهل‌بیت(ع) - ابنا