آشنایی با آثـار "همایش بین المللی حضـرت ابـوطالب(ع)" / 3. زهرة الأدباء في شرح لامیة شیخ البطحاء
قصیده لامیه حضرت ابوطالب(ع) را شخصیت هایی از شیعه و سنی در گذشته و حال شرح کرده اند؛ از جمله «علی فهمی بوسنایی»، «علامه شیخ جعفر نقدی عماری» و «علامه سردار کابلی».
"همایش بین المللی حضـرت ابـوطالب(ع)؛ حامی پیامبر اعظم(ص)" پس از سه سال فعالیت علمی، ادبی، ترویجی و فرهنگی، به همت مجمع جهانی اهل بیت(ع) و همکاری نهادهای مختلف در اسفندماه 1399 برگزار خواهد شد.
از جمله فعالیت های علمی این همایش، "احیاء، تحقیق، تصحیح و ترجمه آثـار فاخر علمی درباره تراث ادبی ابوطالب(ع)" و نیز "انتشار سلسله رسائلی درباره جایگاه ابوطالب(ع) از دیدگاه پیامبر اکرم(ص) از منابع شیعه و سنی" بوده است که با توجه به نزدیکی برگزاری این همایش، به معرفی این آثار می پردازیم.
پس از معرفی "شرح قصیده لامیه سردار کابلی" در قسمت اول و "ترجمه لامیّه حضرت ابوطالب (علیه السلام)" در قسمت دوم، اینک در سومین قسمت این مجموعه به سومین اثر منتشرشده در این همایش می پردازیم:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3. زَهرَةُ الأدباء في شرح لاميّة شيخ البطحاء
* نـام کامل کتاب: زَهرَة الأدباء في شرح لاميّة شيخ البطحاء أبي طالب بن عبدالمطلب بن هاشم (عليهم السلام)
* زبـان: عربی
* تأليف: العلامة الحجة الشيخ جعفر النقدي العماري (المتوفی سنة 1370 هـ. ق.)
* تحقیق: محمدمهدی صباحی کاشانی
* ناشر: مؤسسه فرهنگی تحقیقات و نشر حضرت ابوطالب(ع)
* چاپ اول: 1440 هـ. ق. - 1398 هـ. ش. - 2019 م.
* شابک: 9-0-95539-622-978
* تعداد صفحات: ۳۱۴ صفحه
* بخش ها:
- فصل اول
شامل: زندگی نامه مؤلف - امیرالمومنین(ع) و شعر ابوطالب - قصیده لامیه - شروح و ترجمه های قصیده - نسخه مورد اعتماد در این تحقیق - تشکر و قدردانی.
- فصل دوم
شامل: مقدمه مؤلف - زندگی نامه حضرت ابوطالب - دلیل سرودن قصیده لامیه
- فصل سوم
شامل: قصیده لامیه و شرح آن
- فصل چهارم
شامل: عقیده اهل بیت(ع) درباره ایمان ابوطالب - خبر ضحضاح و بررسی راوی آن «مغیرة بن شعبة» - قصیده «اردوبادی» در مدح ابوطالب - ابوطالب و خدمات او به اسلام در قصیده «شیخ الحویزی النجفی» - ابوطالب و برآوردن حاجت مؤلف - مسک الختام
- فهرست ها:
شامل: فهرست آیات - فهرست روایات - فهرست کتب و رسائل - فهرست أعلام - فهرست قبائل و امم - فهرست بلدان و اماکن - فهرست ازمنه و ایام - فهرست قافیه ها - فهرست شعراء و اصحاب دواوین - فهرست لغوی - فهرست أمثال - فهرست مصادر و مراجع - جدول ارقام ابیات قصیده در سایر شرح ها - بحور ابیات شعری در این شرح - فهرست موضوعات
همچنین در پایان این کتاب، فهرستی نیز از دیگر منتشورات مؤسسه تحقیقات و نشر حضرت ابوطالب(ع) آمده است.
* توضیح:
حضرت ابوطالب (علیه السلام) از شاعران بزرگ عرب در دوران پیش و صدر اسلام محسوب می شود. از حدود 3000 بیت سروده های آن حضرت، هم اکنون نزدیک به 1000 بیت باقی مانده که بیش از 90 درصد از این اشعار، مربوط به رسول الله(ص) و وقایع اسلامی است؛ مانند دعوت قوم خود به اسلام، تشکر از پادشاه حبشه که به مسلمانان پناه داده بود و از آنان در برابر نمایمدگاناعزامی از سوی مشرکان مکه دفاع کرد، مذمت دشمنان و کارشکنان در راه پیشبرد دین و...
بزرگترین و قوی ترین قصیده آن حضرت، "قصیده لامیه" است که در مدح پیامبر اکرم(ص) بوده و علمای شیعه و سنی آن را نقل کرده اند. این قصیده یکی از شاهکارهای ادبی به شمار می رود؛ آنگونه که «ابن کثیر» (متوفای 774 ق.) نوشته است: "قصیده لامیه به قدری بلیغ و گیراست که غیر از خودِ شاعرش دیگری قادر به سرودن آن نیست."
قصیده لامیه را شخصیت هایی از تشیع و تسنن در گذشته شرح کرده اند؛ از جمله «علی فهمی بوسنایی»، «علامه شیخ جعفر نقدی عماری» و «علامه سردار کابلی».
کتاب مذکور در بالا، تحقیق و آماده سازیِ شرحی به نام "زَهرَة الأدباء في شرح لاميّة شيخ البطحاء أبي طالب بن عبدالمطلب بن هاشم (عليهم السلام)" تألیف مرحوم علامه شیخ جعفر نقدی عماری (متوفای 1370 ق.) است که مستقیماً درباره این قصیده بحث کرده و ابیات و وقایع تاریخی آن را شرح نموده است.
"مؤسسه فرهنگی تحقیقات و نشر حضرت ابوطالب(ع)" - که یکی از نهادهای مشارکت کننده در برگزاری "همایش بین المللی حضـرت ابـوطالب(ع)؛ حامی پیامبر اعظم(ص)" است - اقدام به احیاء، تصحیح و نشر این کتاب نمود.
اضافه کردن دیدگاه امیرالمؤمنین علی(ع) درباره شعر پدرش حضرت ابوطالب، شرح حال شارح، معرفی شروح دیگر بر این قصیده و نیز فهرست های متعدد در آخر کتاب، از اقدامات انجام شده در نسخه ای است که به مناسبت برگزاری این همایش بین المللی، به وسیله مدیر این مؤسسه حجت الاسلام والمسلمین «صباحی کاشانی» آماده گردیده است.
* ویژگی های کتاب زَهرَةُ الأدباء في شرح لاميّة شيخ البطحاء :
1. زَهرَةُ الأدباء اولین شرح بر قصیده لامیه است که به قلم یک دانشمند شیعی نوشته شده است؛
2. ابیات ذکر شده در این شرح، تا آن زمان جامع ترین روایت قصیده لامیه محسوب می شود که شرح شده است؛ و جامع و ناقل آن فاضل ادیب «محمدتقی خان سپهر» ملقب به «لسان الملک» از ادیبان عصر قاجار است که این قصیده را با 112 بیت جمع و در کتابش ناسخ التواریخ نقل نموده است؛
3. زَهرَةُ الأدباء شرحی مختصر و تا حدودی مستدل است؛
4. شارح، قصیده را بر حسب موضوعات آن به 28 موضوع تقسیم بندی نموده و به هر یک پرداخته است؛
5. یکی از قسمت های موضوعی فوق الذکر ابیات 12 تا 28 است که حضرت ابوطالب(ع) در آن مشترکات مورد احترام جامعه آن زمان را برای مشرکان بر می شمارد و به آنها قسم یاد کرده و تلویحاً - بلکه تصریحاً - پایداری خود در دفاع از دین فرزند برادرش حقانیت او را یادآوری می کند؛
6. در قسمتی دیگر، صفات شخصی و خلق و خوی رسول الله(ص) را بر می شمارد و تأکید می کند که محسّنات ایشان منحصر بفرد بوده و کسی هم طراز او نیست.
شایان ذكر است "همایش بین المللی حضـرت ابـوطالب(ع) ؛ حامی پیامبر اعظم(ص)" به همت "مجمع جهانی اهل بيت(ع)" و با همکاری "آستان مقدس حسینی"، "مؤسسه فرهنگی تحقیقات و نشر حضرت ابوطالب(ع)"، "مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی"، "پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی"، "جامعة المصطفی(ص) العالمیة"، "مرکز آموزش زبان حوزه های علمیه"، "دانشگاه بین المللی اهل بیت(ع)"، "مؤسسه فرهنگی میراث نبوت"، "جامعة الزهراء(س)"، "پژوهشکده الذریة النبویة"، "مؤسسه فرهنگی مذهبی قاسم بن الحسن(ع)"، "مؤسسه فرهنگی هنری ابناء الرسول(ص)" و تعدادی از نهادهای دينی و فرهنگی ديگر برگزار خواهد شد.
مهلت ارسال آثار و مقالات علمی به این همایش تا 30 بهمن 1399 تمدید شده است. برای دسترسی به فراخوان علمی این همایش به زبان های فارسی، عربی، انگلیسی و اردو ایـنـجـا را کلیک کنید.
"کنگره سراسری شعر حضرت ابوطالب(ع)" نیز از برنامه های جانبی این همایش خواهد بود.
برای دسترسی به سایت پنج زبانه همایش بین المللی حضرت ابوطالب ایـنـجـا را کلیک کنید.
"همایش بین المللی حضـرت ابـوطالب(ع)؛ حامی پیامبر اعظم(ص)" پس از سه سال فعالیت علمی، ادبی، ترویجی و فرهنگی، به همت مجمع جهانی اهل بیت(ع) و همکاری نهادهای مختلف در اسفندماه 1399 برگزار خواهد شد.
از جمله فعالیت های علمی این همایش، "احیاء، تحقیق، تصحیح و ترجمه آثـار فاخر علمی درباره تراث ادبی ابوطالب(ع)" و نیز "انتشار سلسله رسائلی درباره جایگاه ابوطالب(ع) از دیدگاه پیامبر اکرم(ص) از منابع شیعه و سنی" بوده است که با توجه به نزدیکی برگزاری این همایش، به معرفی این آثار می پردازیم.
پس از معرفی "شرح قصیده لامیه سردار کابلی" در قسمت اول و "ترجمه لامیّه حضرت ابوطالب (علیه السلام)" در قسمت دوم، اینک در سومین قسمت این مجموعه به سومین اثر منتشرشده در این همایش می پردازیم:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3. زَهرَةُ الأدباء في شرح لاميّة شيخ البطحاء
* نـام کامل کتاب: زَهرَة الأدباء في شرح لاميّة شيخ البطحاء أبي طالب بن عبدالمطلب بن هاشم (عليهم السلام)
* زبـان: عربی
* تأليف: العلامة الحجة الشيخ جعفر النقدي العماري (المتوفی سنة 1370 هـ. ق.)
* تحقیق: محمدمهدی صباحی کاشانی
* ناشر: مؤسسه فرهنگی تحقیقات و نشر حضرت ابوطالب(ع)
* چاپ اول: 1440 هـ. ق. - 1398 هـ. ش. - 2019 م.
* شابک: 9-0-95539-622-978
* تعداد صفحات: ۳۱۴ صفحه
* بخش ها:
- فصل اول
شامل: زندگی نامه مؤلف - امیرالمومنین(ع) و شعر ابوطالب - قصیده لامیه - شروح و ترجمه های قصیده - نسخه مورد اعتماد در این تحقیق - تشکر و قدردانی.
- فصل دوم
شامل: مقدمه مؤلف - زندگی نامه حضرت ابوطالب - دلیل سرودن قصیده لامیه
- فصل سوم
شامل: قصیده لامیه و شرح آن
- فصل چهارم
شامل: عقیده اهل بیت(ع) درباره ایمان ابوطالب - خبر ضحضاح و بررسی راوی آن «مغیرة بن شعبة» - قصیده «اردوبادی» در مدح ابوطالب - ابوطالب و خدمات او به اسلام در قصیده «شیخ الحویزی النجفی» - ابوطالب و برآوردن حاجت مؤلف - مسک الختام
- فهرست ها:
شامل: فهرست آیات - فهرست روایات - فهرست کتب و رسائل - فهرست أعلام - فهرست قبائل و امم - فهرست بلدان و اماکن - فهرست ازمنه و ایام - فهرست قافیه ها - فهرست شعراء و اصحاب دواوین - فهرست لغوی - فهرست أمثال - فهرست مصادر و مراجع - جدول ارقام ابیات قصیده در سایر شرح ها - بحور ابیات شعری در این شرح - فهرست موضوعات
همچنین در پایان این کتاب، فهرستی نیز از دیگر منتشورات مؤسسه تحقیقات و نشر حضرت ابوطالب(ع) آمده است.
* توضیح:
حضرت ابوطالب (علیه السلام) از شاعران بزرگ عرب در دوران پیش و صدر اسلام محسوب می شود. از حدود 3000 بیت سروده های آن حضرت، هم اکنون نزدیک به 1000 بیت باقی مانده که بیش از 90 درصد از این اشعار، مربوط به رسول الله(ص) و وقایع اسلامی است؛ مانند دعوت قوم خود به اسلام، تشکر از پادشاه حبشه که به مسلمانان پناه داده بود و از آنان در برابر نمایمدگاناعزامی از سوی مشرکان مکه دفاع کرد، مذمت دشمنان و کارشکنان در راه پیشبرد دین و...
بزرگترین و قوی ترین قصیده آن حضرت، "قصیده لامیه" است که در مدح پیامبر اکرم(ص) بوده و علمای شیعه و سنی آن را نقل کرده اند. این قصیده یکی از شاهکارهای ادبی به شمار می رود؛ آنگونه که «ابن کثیر» (متوفای 774 ق.) نوشته است: "قصیده لامیه به قدری بلیغ و گیراست که غیر از خودِ شاعرش دیگری قادر به سرودن آن نیست."
قصیده لامیه را شخصیت هایی از تشیع و تسنن در گذشته شرح کرده اند؛ از جمله «علی فهمی بوسنایی»، «علامه شیخ جعفر نقدی عماری» و «علامه سردار کابلی».
کتاب مذکور در بالا، تحقیق و آماده سازیِ شرحی به نام "زَهرَة الأدباء في شرح لاميّة شيخ البطحاء أبي طالب بن عبدالمطلب بن هاشم (عليهم السلام)" تألیف مرحوم علامه شیخ جعفر نقدی عماری (متوفای 1370 ق.) است که مستقیماً درباره این قصیده بحث کرده و ابیات و وقایع تاریخی آن را شرح نموده است.
"مؤسسه فرهنگی تحقیقات و نشر حضرت ابوطالب(ع)" - که یکی از نهادهای مشارکت کننده در برگزاری "همایش بین المللی حضـرت ابـوطالب(ع)؛ حامی پیامبر اعظم(ص)" است - اقدام به احیاء، تصحیح و نشر این کتاب نمود.
اضافه کردن دیدگاه امیرالمؤمنین علی(ع) درباره شعر پدرش حضرت ابوطالب، شرح حال شارح، معرفی شروح دیگر بر این قصیده و نیز فهرست های متعدد در آخر کتاب، از اقدامات انجام شده در نسخه ای است که به مناسبت برگزاری این همایش بین المللی، به وسیله مدیر این مؤسسه حجت الاسلام والمسلمین «صباحی کاشانی» آماده گردیده است.
* ویژگی های کتاب زَهرَةُ الأدباء في شرح لاميّة شيخ البطحاء :
1. زَهرَةُ الأدباء اولین شرح بر قصیده لامیه است که به قلم یک دانشمند شیعی نوشته شده است؛
2. ابیات ذکر شده در این شرح، تا آن زمان جامع ترین روایت قصیده لامیه محسوب می شود که شرح شده است؛ و جامع و ناقل آن فاضل ادیب «محمدتقی خان سپهر» ملقب به «لسان الملک» از ادیبان عصر قاجار است که این قصیده را با 112 بیت جمع و در کتابش ناسخ التواریخ نقل نموده است؛
3. زَهرَةُ الأدباء شرحی مختصر و تا حدودی مستدل است؛
4. شارح، قصیده را بر حسب موضوعات آن به 28 موضوع تقسیم بندی نموده و به هر یک پرداخته است؛
5. یکی از قسمت های موضوعی فوق الذکر ابیات 12 تا 28 است که حضرت ابوطالب(ع) در آن مشترکات مورد احترام جامعه آن زمان را برای مشرکان بر می شمارد و به آنها قسم یاد کرده و تلویحاً - بلکه تصریحاً - پایداری خود در دفاع از دین فرزند برادرش حقانیت او را یادآوری می کند؛
6. در قسمتی دیگر، صفات شخصی و خلق و خوی رسول الله(ص) را بر می شمارد و تأکید می کند که محسّنات ایشان منحصر بفرد بوده و کسی هم طراز او نیست.
شایان ذكر است "همایش بین المللی حضـرت ابـوطالب(ع) ؛ حامی پیامبر اعظم(ص)" به همت "مجمع جهانی اهل بيت(ع)" و با همکاری "آستان مقدس حسینی"، "مؤسسه فرهنگی تحقیقات و نشر حضرت ابوطالب(ع)"، "مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی"، "پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی"، "جامعة المصطفی(ص) العالمیة"، "مرکز آموزش زبان حوزه های علمیه"، "دانشگاه بین المللی اهل بیت(ع)"، "مؤسسه فرهنگی میراث نبوت"، "جامعة الزهراء(س)"، "پژوهشکده الذریة النبویة"، "مؤسسه فرهنگی مذهبی قاسم بن الحسن(ع)"، "مؤسسه فرهنگی هنری ابناء الرسول(ص)" و تعدادی از نهادهای دينی و فرهنگی ديگر برگزار خواهد شد.
مهلت ارسال آثار و مقالات علمی به این همایش تا 30 بهمن 1399 تمدید شده است. برای دسترسی به فراخوان علمی این همایش به زبان های فارسی، عربی، انگلیسی و اردو ایـنـجـا را کلیک کنید.
"کنگره سراسری شعر حضرت ابوطالب(ع)" نیز از برنامه های جانبی این همایش خواهد بود.
برای دسترسی به سایت پنج زبانه همایش بین المللی حضرت ابوطالب ایـنـجـا را کلیک کنید.