کمیسیون دانشگاه معارف اسلامی در سیزدهمین همایش بین المللی دکترین مهدویت با مشارکت مجمع جهانی اهل بیت(ع)
یک محقق علوم اسلامی گفت: باور دینی بدون اعتقاد به وجود خدا بی‌معناست و از این جهت به قطعیت میتوان ادعا کرد که سرسلسله تمام معتقدات دینی ایمان به خداست.
به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ سیزدهمین همایش بین المللی دکترین مهدویت در نوبت صبح روز جمعه 22 اردیبهشت 1395 (15 شعبان 1438) با برگزاری سه کمیسیون به کار خود ادامه داد.
یکی از این نشست ها مربوط به "کمیسیون دانشگاه معارف اسلامی" بود که از ساعت 8 تا 10 با حضور پژوهشگران برتر همایش در سالن "جناب اویس قرنی" مدرسه امام کاظم(ع) قم برگزار شد.
در این کمیسیون، محققان این پژوهشگاه، خلاصه‌ای از مقالات خود را ارائه دادند؛ از جمله:
مقاله "تحلیل تطبیقی شاخصه‌های معنویت در عصر ظهر و عصر مدرن"
دکتر ابوذر رجبی در ارائه مقاله خود بیان داشت: از مؤلفه‌ها و لوازم اصلی دین و دین‌داری معنویت و کسب آرامش روحی و روانی است. اصل نیاز به چنین آرامشی نیاز همه انسان‌هاست و در طول تاریخ همواره آدمی به دنبال کسب چنین امری بوده است.
وی با طرح این سؤال که آیا صرفاً دین و دین‌مداری چنین آرامشی را به ارمغان می آورد؟ یا اینکه بدیلی غیر از راه دین برای کسب آن وجود دارد؟ تصریح کرد: برخی امروزه مدعی آن هستند که میتوان بدون وابستگی به دینی خاص به دنبال معنویت بود و از معنویت منهای دین سخن می‌گویند.
این محقق علوم اسلامی افزود: در اینکه برخی از کارکردهای معنویت دینی در معنویت‌های منهای دین هم برآورده می‌شود شکی نیست؛ اما سخن بر سر آن است که آیا معنویت‌های مقطع از دین می‌توانند همه کارکردهای معنویت دینی را به دنبال داشته باشند؟
رجبی در ادامه به تعریف دین و معنویت پرداخت و گفت: در تعریف، قطعاً معنویت غیر از دین است.
وی اضافه کرد: دین مجموعه عقاید، اخلاق و قوانین و مقرراتی است که برای اداره فرد و جامعه انسانی و پرورش انسان‌ها از طریق وحی و عقل در اختیار آنان قرار دارد.
محقق علومی اسلامی با بیان اینکه در بیان اصطلاحی معنویت میان متفکران اختلاف است ادامه داد: برخی تا حدود هفتاد تعریف برای آن برشمرده‌اند. عمده متفکران غربی معنویت را تجربه و تلاش معنونی انسان در ارتباط با امر متعالی می‌دانند. متفکران اسلامی تعریفی مشخصی به خصوص درباره معنویت ارائه نکرده‌اند؛ در دوره معاصر نیز عمدتاً از ناحیه دو تن از محققان ایرانی (سید حسن نصر، مصطفی ملکیان) مسئله معنویت و تعریف آن ملاحظه می‌شود که تعریفی مجاز و مستقل از تعاریف متفکران غربی نیست.
دکتر رجبی معنویت مدرن را شیوه‌ای از زندگی که دربردارنده شادی، آرامش و رضایت باطن است عنوان کرد و تاکید کرد: از دلایل نپذیرفتن معنویت مدرن بطلان آن در فرجام جهان با حاکمیت معنویت دینی مهدوی خواهد بود.
وی افزود: انسان منتظر دولت حق می‌داند که معنویت اصیل که حضرت در زمان ظهور محقق خواهد کرد در زمان حضور و غیبت نیز قابلیت تحقق برای انسان‌های دین‌مدار خواهد بود. اگرچه شاخصه‌های کلی و فراگیر آن در زمان ظهور متجلی خواهد شد اما اینگونه نیست که منتظر در عصر غیبت نتواند از آنها بهره ببرد.
این محقق علوم اسلامی مهمترین ویژگی آشنایی با معنویت عصر ظهور را تحرک بخشی برای انسان منتظر دانست و تاکید کرد: دوری از سکونت و انزوا و بی‌تفاوتی که لازمه معنویت مدرن است در معنویت عصر ظهور مشاهده نمی‌شود.
رجبی در بخش دیگری از سخنانش به خداباوری در معنویت دینی و عصر ظهور اشاره کرد و تصریح کرد: باور دینی بدون اعتقاد به وجود خدا بی‌معناست و از این جهت به قطعیت میتوان ادعا کرد که سرسلسله تمام معتقدات دینی ایمان به خداست.
وی در پایان گفت: خداباوری رکن اساسی حکومت مهدوی است. درک حضور خداوند در همه ابعاد زندگی بشر برای همه آدمیان در آن زمان میسر خواهد بود. زمانی که در صحنه هستی کفر و الحاد از بین رفته و جز یاد و نام خدا چیزی در زمین باقی نمی‌ماند.
مقاله بررسی سندی و تحلیل دلالی روایات پیشگوئی های عصر ظهور با موضوع شاخص ها و کارکردهای یاران جوان مهدی موعود(عج)
حجت الاسلام دکتر مجید حیدری فر در ارائه مقاله خود بیان داشت: در احادیث آخرالزمانی بارها از نقش جوانان سخن به میان آمده است و ویژگی‌‌های جوان آن قدر مهم و با ارزش است که در تشکیل حکومت جهانی امام مهدی(عج) وجود یاران جوان چشمگیر و نمایان است.
وی به روایتی از حضرت علی(ع) اشاره کرد که می‌فرمایند: یاران مهدی جوانند و پیر در آنها نیست، مگر به قدر سرمه چشم یا به اندازه نمک در زاد و توشه و نمک کم‌ترین وسیله سفر است، در این حدیث، تعداد یاران غیر جوان امام به مقدار سرمه در چشم و نمک در وسایل سفر بیان شده است، بسیار روشن است که این تعبیر کنایی، اشاره مستقیم به کثرت یاران جوان در حکومت جهانی امام عصر(عج) است.
استاد دانشگاه معارف افزود: بی‌شک این تعبیر به کثرت یاران جوان در حکومت جهانی امام مهدی(عج) اشاره دارد، نه بیان عدد خاص. بر این اساس، پیرمرد در یاران امام کمتر است ولی در روایات به چرایی آن اشاره نشده است.
وی یاری رساندن به اهل بیت(ع) را اصلی‌ترین خواسته امام(عج) از جوانان دانست و در ادامه داشتن روحیه سلحشوری و شهادت طلبی، بصیرت و روشندلی، روحیه شکست ناپذیری، ایمان عمیق و استوار، خداهراسی، عبادت و بندگی راستین، ازجمله شاخصه‌های لازم در عصر ظهور بود که دکتر حیدری‌فر به آنان اشاره کرد.
مقاله مقارنت رجعت و عصر ظهور با تاکید بر تبیین علامه طباطبایی
دکتر حسن پناهی آزاد در ارائه مقاله خود بیان داشت اعتقاد به رجعت یکی از امور مسلم شیعیان است که از زمان پیامبر(ص) مورد توجه بوده است تا آنجا که علمای شیعه درباره آن ادعای اجماع کرده‌اند.
وی افزود: روایات بسیاری در مورد رجعت نقل شده است که برخی روز رجعت را یکی از روزهای الهی که عظمت و قدرت الهی در آن متجلّی خواهد شد، برشمرده‌اند.
استاد دانشگاه معارف اسلامی با بیان اینکه رجعت امکان وقوعی دارد گفت برای اثبات آن به آیات 82 و 83 سوره نمل، آیات 25ـ18 سوره کهف درباره زنده شدن اصحاب کهف، آیه 259 سوره بقره درباره زنده شدن عُزَیر پیامبر پس از صد سال، آیه 254 سوره بقره درباره زنده شدن هفتاد هزار فراری از طاعون به وسیله حزقیل (وصیّ سوم حضرت موسی)، آیه 55 سوره بقره درباره زنده شدن دوباره هفتاد نفر از اصحاب موسی(ع)، آیات 73ـ72 سوره بقره درباره زنده شدن دوباره کشته‌ای از بنی اسرائیل و آیه 43 سوره ص درباره رجعت اولاد حضرت ایوب میتوان استدلال کرد.
وی همچنین گفت: رجعت امکان ذاتی دارد و برای اثبات آن میتوان به ادله عقلی اشاره کرد؛ بدین معنی که رجعت، امتناع ذاتی و وقوعی ندارد، بلکه امکان وقوعی دارد.
به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ سیزدهمین همایش بین المللی دکترین مهدویت در نوبت صبح روز جمعه 22 اردیبهشت 1395 (15 شعبان 1438) با برگزاری سه کمیسیون به کار خود ادامه داد.
یکی از این نشست ها مربوط به "کمیسیون دانشگاه معارف اسلامی" بود که از ساعت 8 تا 10 با حضور پژوهشگران برتر همایش در سالن "جناب اویس قرنی" مدرسه امام کاظم(ع) قم برگزار شد.
در این کمیسیون، محققان این پژوهشگاه، خلاصه‌ای از مقالات خود را ارائه دادند؛ از جمله:
مقاله "تحلیل تطبیقی شاخصه‌های معنویت در عصر ظهر و عصر مدرن"
دکتر ابوذر رجبی در ارائه مقاله خود بیان داشت: از مؤلفه‌ها و لوازم اصلی دین و دین‌داری معنویت و کسب آرامش روحی و روانی است. اصل نیاز به چنین آرامشی نیاز همه انسان‌هاست و در طول تاریخ همواره آدمی به دنبال کسب چنین امری بوده است.
وی با طرح این سؤال که آیا صرفاً دین و دین‌مداری چنین آرامشی را به ارمغان می آورد؟ یا اینکه بدیلی غیر از راه دین برای کسب آن وجود دارد؟ تصریح کرد: برخی امروزه مدعی آن هستند که میتوان بدون وابستگی به دینی خاص به دنبال معنویت بود و از معنویت منهای دین سخن می‌گویند.
این محقق علوم اسلامی افزود: در اینکه برخی از کارکردهای معنویت دینی در معنویت‌های منهای دین هم برآورده می‌شود شکی نیست؛ اما سخن بر سر آن است که آیا معنویت‌های مقطع از دین می‌توانند همه کارکردهای معنویت دینی را به دنبال داشته باشند؟
رجبی در ادامه به تعریف دین و معنویت پرداخت و گفت: در تعریف، قطعاً معنویت غیر از دین است.
وی اضافه کرد: دین مجموعه عقاید، اخلاق و قوانین و مقرراتی است که برای اداره فرد و جامعه انسانی و پرورش انسان‌ها از طریق وحی و عقل در اختیار آنان قرار دارد.
محقق علومی اسلامی با بیان اینکه در بیان اصطلاحی معنویت میان متفکران اختلاف است ادامه داد: برخی تا حدود هفتاد تعریف برای آن برشمرده‌اند. عمده متفکران غربی معنویت را تجربه و تلاش معنونی انسان در ارتباط با امر متعالی می‌دانند. متفکران اسلامی تعریفی مشخصی به خصوص درباره معنویت ارائه نکرده‌اند؛ در دوره معاصر نیز عمدتاً از ناحیه دو تن از محققان ایرانی (سید حسن نصر، مصطفی ملکیان) مسئله معنویت و تعریف آن ملاحظه می‌شود که تعریفی مجاز و مستقل از تعاریف متفکران غربی نیست.
دکتر رجبی معنویت مدرن را شیوه‌ای از زندگی که دربردارنده شادی، آرامش و رضایت باطن است عنوان کرد و تاکید کرد: از دلایل نپذیرفتن معنویت مدرن بطلان آن در فرجام جهان با حاکمیت معنویت دینی مهدوی خواهد بود.
وی افزود: انسان منتظر دولت حق می‌داند که معنویت اصیل که حضرت در زمان ظهور محقق خواهد کرد در زمان حضور و غیبت نیز قابلیت تحقق برای انسان‌های دین‌مدار خواهد بود. اگرچه شاخصه‌های کلی و فراگیر آن در زمان ظهور متجلی خواهد شد اما اینگونه نیست که منتظر در عصر غیبت نتواند از آنها بهره ببرد.
این محقق علوم اسلامی مهمترین ویژگی آشنایی با معنویت عصر ظهور را تحرک بخشی برای انسان منتظر دانست و تاکید کرد: دوری از سکونت و انزوا و بی‌تفاوتی که لازمه معنویت مدرن است در معنویت عصر ظهور مشاهده نمی‌شود.
رجبی در بخش دیگری از سخنانش به خداباوری در معنویت دینی و عصر ظهور اشاره کرد و تصریح کرد: باور دینی بدون اعتقاد به وجود خدا بی‌معناست و از این جهت به قطعیت میتوان ادعا کرد که سرسلسله تمام معتقدات دینی ایمان به خداست.
وی در پایان گفت: خداباوری رکن اساسی حکومت مهدوی است. درک حضور خداوند در همه ابعاد زندگی بشر برای همه آدمیان در آن زمان میسر خواهد بود. زمانی که در صحنه هستی کفر و الحاد از بین رفته و جز یاد و نام خدا چیزی در زمین باقی نمی‌ماند.
مقاله بررسی سندی و تحلیل دلالی روایات پیشگوئی های عصر ظهور با موضوع شاخص ها و کارکردهای یاران جوان مهدی موعود(عج)
حجت الاسلام دکتر مجید حیدری فر در ارائه مقاله خود بیان داشت: در احادیث آخرالزمانی بارها از نقش جوانان سخن به میان آمده است و ویژگی‌‌های جوان آن قدر مهم و با ارزش است که در تشکیل حکومت جهانی امام مهدی(عج) وجود یاران جوان چشمگیر و نمایان است.
وی به روایتی از حضرت علی(ع) اشاره کرد که می‌فرمایند: یاران مهدی جوانند و پیر در آنها نیست، مگر به قدر سرمه چشم یا به اندازه نمک در زاد و توشه و نمک کم‌ترین وسیله سفر است، در این حدیث، تعداد یاران غیر جوان امام به مقدار سرمه در چشم و نمک در وسایل سفر بیان شده است، بسیار روشن است که این تعبیر کنایی، اشاره مستقیم به کثرت یاران جوان در حکومت جهانی امام عصر(عج) است.
استاد دانشگاه معارف افزود: بی‌شک این تعبیر به کثرت یاران جوان در حکومت جهانی امام مهدی(عج) اشاره دارد، نه بیان عدد خاص. بر این اساس، پیرمرد در یاران امام کمتر است ولی در روایات به چرایی آن اشاره نشده است.
وی یاری رساندن به اهل بیت(ع) را اصلی‌ترین خواسته امام(عج) از جوانان دانست و در ادامه داشتن روحیه سلحشوری و شهادت طلبی، بصیرت و روشندلی، روحیه شکست ناپذیری، ایمان عمیق و استوار، خداهراسی، عبادت و بندگی راستین، ازجمله شاخصه‌های لازم در عصر ظهور بود که دکتر حیدری‌فر به آنان اشاره کرد.
مقاله مقارنت رجعت و عصر ظهور با تاکید بر تبیین علامه طباطبایی
دکتر حسن پناهی آزاد در ارائه مقاله خود بیان داشت اعتقاد به رجعت یکی از امور مسلم شیعیان است که از زمان پیامبر(ص) مورد توجه بوده است تا آنجا که علمای شیعه درباره آن ادعای اجماع کرده‌اند.
وی افزود: روایات بسیاری در مورد رجعت نقل شده است که برخی روز رجعت را یکی از روزهای الهی که عظمت و قدرت الهی در آن متجلّی خواهد شد، برشمرده‌اند.
استاد دانشگاه معارف اسلامی با بیان اینکه رجعت امکان وقوعی دارد گفت برای اثبات آن به آیات 82 و 83 سوره نمل، آیات 25ـ18 سوره کهف درباره زنده شدن اصحاب کهف، آیه 259 سوره بقره درباره زنده شدن عُزَیر پیامبر پس از صد سال، آیه 254 سوره بقره درباره زنده شدن هفتاد هزار فراری از طاعون به وسیله حزقیل (وصیّ سوم حضرت موسی)، آیه 55 سوره بقره درباره زنده شدن دوباره هفتاد نفر از اصحاب موسی(ع)، آیات 73ـ72 سوره بقره درباره زنده شدن دوباره کشته‌ای از بنی اسرائیل و آیه 43 سوره ص درباره رجعت اولاد حضرت ایوب میتوان استدلال کرد.
وی همچنین گفت: رجعت امکان ذاتی دارد و برای اثبات آن میتوان به ادله عقلی اشاره کرد؛ بدین معنی که رجعت، امتناع ذاتی و وقوعی ندارد، بلکه امکان وقوعی دارد.